Kolor wchodzi w rozmaite interakcje z tłem, na którym się znajduje i może z nim harmonizować lub kontrastować. Różnice w postrzeganiu wizualnym koloru na tle łączą się z obecnością kontrastu co najmniej jednego z elementów: odcienia, jasności lub nasycenia, a kontrast może mieć charakter barwny – chromatyczny lub też walorowy – achromatyczny.
W środowisku naturalnym często występują równoczesne kontrasty wszystkich trzech parametrów koloru. Taki kontrast nazywany jest „kontrastem naturalnym” lub „kontrastem potrójnym”. W projektowaniu architektonicznym kontrast potrójny stosuje się stosunkowo rzadko. Na ogół używa się kontrastu prostego – jednoelementowego, w którym zmianie ulega tylko jeden z parametrów koloru (odcień, jasność lub nasycenie) lub binarnego – podwójnego, w którym zmianie ulegają dwa dowolne parametry koloru. Dla osiągnięcia jak najbardziej efektownego i zarazem efektywnego kontrastu, elementy mocno kontrastowe powinny zajmować obszar stosunkowo niewielki powierzchniowo. W zależności od związków przestrzennych między odcieniami w kole barw oraz zróżnicowania parametrów nasycenia i jasności można wyszczególnić pewne typy kompozycji kolorystycznych:
– to zestawienie kolorystyczne zbudowane na jednym odcieniu barwnym, w którym zróżnicowaniu ulegają jasność i/lub nasycenie. Typ ten przeważnie daje efekt harmonijny – może być on tylko bardziej dynamiczny lub delikatny, co jest uzależnione od wielkości różnicy w zakresie jasności i/lub nasycenia między poszczególnymi barwami.
– zestawienie kolorystyczne oparte na łączeniu odcieni barwnych położonych na kole barw w swoim bezpośrednim sąsiedztwie. Przy łączeniu dwóch lub trzech odcieni pokrewnych można także różnicować jasność i/lub nasycenie. W tym typie kompozycji można kształtować kolorystykę w gamie ciepłej, łącząc ze sobą odcienie bliskie bieguna ciepła – koloru żółtego, lub w gamie zimnej, opartej na odcieniach z okolic bieguna zimna – koloru niebieskiego.
– najbardziej kontrastowe zestawienie barw oparte na łączeniu odcieni leżących w kole barw na przeciwnych biegunach. Za najmocniejsze pary opozycyjne uważa się barwy: żółtą i fioletową, czerwoną i zieloną, pomarańczową i niebieską. W tym typie kompozycji ze względu na duży kontrast odcienia warto jest wprowadzić także różnice w jasności lub nasyceniu wybranego zestawienia barw. Trzeba jednak pamiętać, że zmiana wszystkich trzech parametrów może dać wrażenie dysharmonii i chaosu.
– zestawienie kolorystyczne powstające poprzez łączenie odcieni barwnych o niskim nasyceniu z bielą, czernią lub szarością. Największy kontrast uzyskuje się oczywiście przez połączenie czerni z bielą.
Autor: Justyna-Tarajko Kowalska